بازارچه ای که هر روز آب می رود - وبلاگ عینک مرکوری

به گزارش وبلاگ عینک مرکوری، دو سال پیش در چنین روزی، نخستین بازارچه دائم صنایع دستی پایتخت افتتاح شد اما فروشگاه های این بازارچه هر روز آب می روند. برخی از آنها یا جمع نموده اند، یا به فکر بستن مغازه هایشان هستند.

به گزارش وبلاگ عینک مرکوری، 10 مهر ماه سال 1395 نخستین بازارچه صنایع دستی پایتخت در بازار اودلاجان با حدود 20 حجره ای که آماده و قابل واگذاری بود افتتاح شد و قرار بود این تعداد به حدود 140 حجره افزایش پیدا کند. حالا دو سال از افتتاح این بازارچه می گذرد و تنها چند مغازه فعال صنایع دستی در آن مشغول به کار هستند.

مسعود سلطانی فر ـ رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ در روز افتتاح این بازارچه به صرف مبلغ شش میلیارد تومان برای افتتاح فاز اول آن اشاره نمود که قرار است با همین رویکرد به بازسازی بخش های دیگر آن و حتی محله مسکونی اودلاجان ادامه پیدا کند.

تیرماه سال جاری نیز علی اصغر مونسان ـ رییس فعلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ از این بازارچه بازدید و برپایی جمعه بازار فروش محصولات صنایع دستی و تبلیغات تلویزیونی را برای رونق فروش در این بازار پیشنهاد کرد. موضوعی که در حد یک پیشنهاد باقی ماند و برای عملی شدن آن هیچ برنامه ای اعلام نگردیده است.

اما معدود کسبه باقی مانده بازارچه اودلاجان معتقدند دید و بازدید مسوولان دردی از آنها دوا نمی نماید.

هیچکس بانی سرپرستی از اودلاجان نشد

الهام قادری ـ صاحب یکی از فروشگاه های صنایع دستی و تنها کافه بازارچه دائم صنایع دستی پایتخت ـ درباره وضعیت آن به وبلاگ عینک مرکوری، گفت: بازارچه صنایع دستی اودلاجان مثل یک نوزاد متولد گردیده و رها گردیده است. برای آنکه این نوزاد شکل بگیرد و متولد گردد مسوولان و نهادها کوشش کردند اما زمانی که به دنیا آمد هیچکس بانی سرپرستی از آن نشد و همه آن را رها کردند و هر کسی گفت به من مربوط نمی گردد.

او با بیان اینکه در حال حاضر برای هر کاری به هر کسی مراجعه می کنیم، می گوید در حیطه مسوولیت من نیست، اضافه نمود: برای مثال تصمیم گرفتیم برای معرفی کافه، تابلویی سر بازارچه نصب کنیم و برای این کار به شهرداری مراجعه کردیم که گفتند ارائه مجوز این کار به زیباسازی مربوط می گردد، به زیباسازی مراجعه کردیم، گفتند به شهرداری مربوط می گردد و ما در یک دور باطل سرگردان گردیده ایم.

قادری همچنین افزود: من می خواهم بِرند گالری و کافه ام را ثبت کنم اما بعد از پیگیری، می گویند چون بازارچه به نوعی دولتی و تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، باید نامه ای بدهند که اسم آن مسئله ای ندارد. سازمان می گوید نامه را باید اداره حقوقی بدهد، اداره حقوقی هم می گوید مگر من چه کاره ام که برای این کار نامه بدهم؟ اسم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شهرداری روی بازارچه است و از بخش خصوصی خارج گردیده و دولت هم هیچ مسوولیتی در قبال آن نمی پذیرد.

همینه که هست

این مدرس دانشگاه همچنین درباره مبلغ 6 میلیارد تومانی که رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در روز افتتاحیه از آن صحبت کرد، چنین اظهار نظر کرد: این مبلغ به دو میلیارد تومان رسید. سال گذشته اظهار داشتند که مدارکتان را ارائه کنید، به هر مغازه 100 میلیون تومان وام می دهیم. من هم مدارک را ارائه کردم که بعد از مدتی برای وام تماس گرفتند. زمانی که دوباره مراجعه کردم گفتند این مبلغ به 50 میلیون تومان رسیده است و وقتی اعتراض کردم، پاسخ دادند: همینه که هست.

او با بیان اینکه اگر به 12 مغازه هم این مبلغ وام را پرداخت نمایند، باز هم کل مبلغ 600 میلیون تومان می گردد، افزود: با معاون صنایع دستی ـ خانم محمودیان ـ نیز صحبت کردم که اظهار داشت، صندوق کارآفرینی امید باید به هر مغازه ای 100 میلیون تومان وام بدهد و حتما این موضوع را پیگیری می نماید اما بعد از آن هرچه با او تماس گرفتم، دیگر پاسخگو نبود.

قادری همچنین به شرایط پرداخت وام اشاره نمود و گفت: برای پرداخت وام 50 میلیون تومان شرایط عجیبی گذاشته اند. باید یک کارمند دولت با حقوق 6 میلیون و نیم به عنوان ضامن معرفی کنم. کدام کارمند دولت این مبلغ حقوق می گیرد؟! از طرفی می گویند باید به محضری مراجعه کنید که ما معرفی می کنیم و برای انجام کارها مبلغ دو میلیون و 500 هزار تومان پرداخت کنید، زمانی هم که می گویم من محضری می شناسم که با مبلغ یک میلیون تومان هم این کار را انجام می دهد، نمی پذیرند! طوری برخورد می نمایند که انگار می خواهند صدقه دهند.

صاحب یکی از فروشگاه های صنایع دستی در بازارچه اودلاجان ادامه داد: زمانی که بازارچه افتتاح شد از اندیشه های بلند پروازانه صحبت کردند که تصمیم دارند از کاخ گلستان تا بازارچه را گلدان بچینند و فرش قرمز پهن نمایند تا گردشگران خارجی به بازار بیایند، پس بازارچه حتما باید کافه هم داشته باشد زیرا گردشگر خارجی قهوه می خواهد و گفتند باید دستگاه قهوه ساز بخرم، من هم همه این امکانات را به صورت اقساط تهیه کردم. حتی هنوز قسط دستگاه قهوه سازی که خریدم تمام نگردیده است اما یک گردشگر در این بازارچه نمی بینیم.

او با بیان اینکه از سال گذشته تا کنون پنج کاسب، فروشگاه هایشان را جمع کردند و یکی از کاسب ها هم تصمیم دارد که جمع کند، افزود: در حال حاضر به صورت ظاهری 12 فروشگاه صنایع دستی داریم اما در باطن حدود پنج فروشگاه در حوزه صنایع دستی فعالیت می نمایند و مابقی برای آنکه معاف از مالیات شوند ویترین صنایع دستی دارند اما در واقع پلاستیک می فروشند.

باید مالیات بر درآمد پرداخت گردد نه مالیات بر در نیامد

قادری همچنین به مالیات فروشگاه ها اشاره و اعلام کرد: قرار بود فروشگاه های صنایع دستی بازارچه تا سه سال معاف از مالیات باشند اما برای ما مالیات آمده است. از طرفی مالیات بر درآمد باید پرداخت گردد نه مالیات به در نیامد! ما درآمدی نداریم که بخواهیم مالیات پرداخت کنیم. این ماه برای من مبلغ 889000 تومان قبض برق آمده است. من چه مشتری داشته باشم و چه نداشته باشم باید دستگاه قهوه ساز، یخچال و یخسازم به برق باشد. فکر می کنم اگر فروشگاه و کافه را تعطیل کنیم به صرفه تر باشد. ما فروش آنلاین هم داریم که درآمد آن هم صفر است.

محمد مختاری- یکی دیگر از صاحبان فروشگاه های صنایع دستی در این بازارچه- که از بازماندگان کاسبان اهل اصفهان است که همچنان در اودلاجان فعالیت می نماید معتقد است باید برای این بازارچه تبلیغ گردد.

او که ماهانه دو میلیون تومان برای اجاره فروشگاهش در اودلاجان می پردازد، گفت: اوایل که بازارچه افتتاح شد، بیشتر صاحبان فروشگاه ها اصفهانی بودند اما بعد از مدتی بسیاری از آنها برگشتند و فکر می کنم در حال حاضر فقط من و یکی دیگر از اصفهان در این بازارچه مانده ایم. من هم تصمیم گرفته بودم قبل از عید جمع کنم اما پیشنهاد دادند تا عید صبر کنم که پذیرفتم و بعد از آن هم مسوولان گفتند قول می دهیم شرایط خوب گردد و بمانید که فعلا مانده ایم.

مختاری معتقد است برای بازارچه تبلیغات کافی وجود ندارد. دو هفته پیش از صندوق کارآفرینی امید به ما مراجعه کردند و گفتند می توانیم از اعتباراتی که برای بازارچه در نظر گرفته گردیده استفاده کنیم و درخواست وام دهیم. فرمی هم پر کردند و گفتند سقف وام 100 میلیون تومان است. بعد از مدتی اظهار داشتند که به کدام شعبه مراجعه کنم. بعد از مراجعه، متوجه شدم شرایط سختی برای پرداخت در نظر گرفته اند که در کل قید دریافت وام را زدم.

وضعیت اقتصادی مهمترین دلیل رونق نگرفتن بازارچه

اما ابوالقاسم حیدری- مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان- معتقد است وضع اقتصادی کشور طوری نیست که صاحبان فروشگاه های صنایع دستی ماهی 5 میلیون تومان فروش داشته باشند.

او با بیان اینکه وضعیت اقتصادی مردم مهمترین دلیل رونق نگرفتن نخستین بازارچه صنایع دستی پایتخت است، اضافه نمود: در وضعیت اقتصادی فعلی، صنایع دستی جایی در سبد اقتصادی مردم ندارد. اگر شرایطی به بوجود می آمد تا صنعتگران برای فعالیت در فروشگاه ها وارد عمل می شدند و فضایی مثل میدان امام اصفهان به وجود می آمد، وضعیت فرق می کرد اما متاسفانه صنعتگران ما توان مالی برای پرداخت اجاره حتی ماهی 500 هزار تومان هم ندارند و می گویند اگر مغازه را رایگان در اختیار ما بگذارید برای فعالیت اقدام می کنیم اما مغازه ها هم مالک دارد.

مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان درباره مبلغ وامی که به کاسبان تعلق می گیرد نیز شرح داد: پرداخت این وام سال گذشته تحقق پیدا نکرد زیرا نتوانستند اعتبار آن را تامین نمایند. سال جاری هم که اعتبار آن تامین شد سقف 50 میلیون تومان را در نظر گرفتند که صاحبان همه فروشگاه ها نیز فرم مربوط به آن را پُر نموده اند و باید ضامن هایشان را معرفی نمایند تا بتوانند این مبلغ را دریافت نمایند.

حیدری با بیان اینکه بودجه موسسه ای که از کاسبان بازارچه حمایت می نماید تا سقف 50 میلیون تومان است، اضافه نمود: زمانی که مبلغ 100 میلیون تومان مطرح شد، اظهار داشتند اگر مغازه ای هیچی نداشته باشد برای قفسه بندی آن مبلغ 30 میلیون تومان، برای پول پیش مغازه 30 میلیون تومان و همین مبلغ هم به عنوان سرمایه در حال گردش پرداخت می گردد تا یک نفر بتواند با 100 میلیون تومان یک مغازه را پوشش دهد. مغازه های بازارچه همه قفسه بندی گردیده هستند و داخل همه آنها هم جنس وجود دارد، فقط سرمایه در حال گردش به آنها تعلق می گیرد که مبلغ آن هم 30 میلیون تومان است.

او با بیان اینکه ما درخواست کردیم سقف وام را 100 میلیون نمایند، ادامه داد: اما گفتند چون شرایط کافی نداریم در نهایت می توانند مبلغ 50 میلیون را به صورت وام پرداخت نمایند. بحث این است اگر صاحبان فروشگاه ها مبلغ 100 میلیون تومان هم دریافت نمایند، ترددی در بازارچه صورت نمی گیرد تا بازدهی وام داشته باشند. باید وامی در اختیار صاحبان فروشگاه قرار بگیرد تا آنها بتوانند مبلغ را باز پرداخت نمایند. از زمانی که بحث وام مطرح گردیده است حتی چرخی های بازار هم به من مراجعه می نمایند و می گویند ما هم می توانیم این وام را دریافت کنیم؟

مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان همچنین اظهار کرد: در حال حاضر بحث این است که بازارچه اودلاجان را به جمعه بازار تبدیل کنیم تا مردم بیشتری در آن تردد نمایند. آقای مونسان هم در آخرین بازدید به این موضوع اشاره نمود اما به شکل عملی اتفاقی صورت نگرفته است و فقط به حرف ختم شد.

حیدری درباره تعداد فروشگاه های صنایع دستی موجود در این بازارچه اظهار داشت: از سر خیابان 15 خرداد تا سر حاجی ها 28 مغازه وجود دارد که می تواند تا 200 مغازه هم افزایش پیدا کند اما اتفاق خاصی برای بقیه فروشگاه ها نیفتاده است. درِ بخشی از مغازه ها نیز نصب گردیده و سقف آنها هم زده گردیده است اما هنوز کف سازی صورت نگرفته و برخی از آنها همچنان به حرفه سابق خود یعنی کیف فروشی در بازارچه مشغول هستند. اگر این مغازه ها هم به بازار اضافه شوند تعداد آنها به 80 فروشگاه می رسد. در حال حاضر 14 تا 15 فروشگاه صنایع دستی در بازارچه وجود دارد.

او همچنین درباره تبلیغ برای بازارچه نیز اظهار کرد: به صنعتگر می گوییم بیا مغازه بگیر، جواب می دهد اینجا که فروش ندارد برای چه باید این کار را انجام دهم؟ به صاحب مغازه می گوییم اجاره نگیر پاسخ می دهد پس چه کار کنم؟ هر چقدر هم که ما کل ایران را برای بازدید از این بازارچه دعوت کنیم و مردم بیایند فروشگاه ها را تعطیل ببینند، هیچ اتفاقی نمی افتد. با چنین وضعیتی اگر بخواهیم برای بازارچه تبلیغ هم کنیم، تبلیغ منفی است. مغازه ها باید باز گرددن سپس برای آن تبلیغ کنیم.

مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان درباره 6 میلیارد تومانی که رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از آن در مراسم افتتاح بازارچه نام برده بود، نیز گفت: چنین مبلغی در کار نیست. ما از روز اول هم با آقای سطانی فر طرف نبودیم و او به عنوان بازدید نماینده به اودلاجان دعوت شد و در مراسم افتتاحیه حضور پیدا کرد و چنین صحبت هایی حالت مانور مطبوعاتی داشت و برای بازارچه هم بازتابی نداشت که اگر داشت، وضعیت بازارچه این طور نبود.

کبریا حسین زاده - وبلاگ عینک مرکوری