سکوت ویرانگر کاروانسرای 450 ساله قلعه خرگوشی عقدای اردکان - وبلاگ عینک مرکوری

به گزارش وبلاگ عینک مرکوری، دکتر محسن میرجانی باستان شناس و رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان در گفت وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اهمیت این بنای تاریخی، می گوید: کاروانسرای شگفت انگیز قلعه خرگوشی که بنای پایدار و سنگی اش را باید در نزدیکی باتلاق گاوخونی مشاهده کرد، مکانی در میانه جاده قدیمی یزد - اصفهان است که تا شهر عقدا حدود 60 کیلومتر فاصله دارد.

وی ادامه می دهد: کاروانسرای قلعه خرگوشی یکی از مهم ترین کاروانسراهای دوره صفوی است که بنای آن را به زمان حکومت شاه عباس صفوی به تاریخ 1023 هجری قمری بازمی گردد و در واقع، این کاروانسرا، یکی از همان 999 کاروانسرایی است که به دستور شاه عباس در راستاهای اصلی آن موقع ساخته شده است.

این باستان شناس اضافه می نماید: تمام این بنای 80×80 متری از سنگ گرانیت و آجر ساخته شده است، حتی صفه ها، حجره هاه و اصطبل بنا هم سنگی هستند و این شاید مهم ترین دلیل راسخ ماندن قلعه خرگوشی تا به امروز باشد.

وی تصریح می نماید: در بیابان های این منطقه، معادن گرانیت زیادی وجود دارد و کارگران عصر صفوی، وقتی کاروانسرای قلعه خرگوشی را می ساختند از گرانیت های کوه های اطراف استفاده کردند.

رئیس سابق پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اردکان با اشاره به این که سبک معماری این بنا چهاردیواری است و از ویژگی های منحصربفردی همچون تزئینات بدیع آجر کاری شامل، کاربندی، رسمی بندی، گره چینی آجری، اِزاره چینی خفته و راسته برخوردار است، خاطرنشان می نماید: محراب این بنا با تزئینات مقرنس کاری گچی و قاب بندی آن شامل پلاک های سنگ آهکی تراشیده شده دارای دو کتیبه سنگ آهن تراش خورده حاوی اطلاعات اثر، شامل بانی و تاریخ ساخت آن است.

میرجانی با اشاره به این که دیواره روی پشت بام کاروانسرا، دو متر عرض دارد و سر در آن دو طبقه و طبقه دوم شاه نشین است، می گوید: اگر پا به داخل رباط بگذارید، می توانید 18 صفه را ببینید که صفه عظیم تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار گرفته است، دارای محراب و نمازگاه هستند و در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می گردد و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی اردکان تاکید می نماید: شاید جالب ترین تزئین بنا که در نگاه اول نظر هر گردشگری را جلب کند، کتیبه ای است که بر سر در ورودی نصب شده و روی آن به خط علی رضا عباسی خطاط معروف عصر شاه عباس نوشته شده است که در مورد آن باید گفت که این کتیبه، بر روی 15 قطعه سنگ سبز رنگ به طول هشت متر و عرض 60 سانتی متر و در سه ضلع مدخل نصب شده است که به علت دستبرد سارقان تاریخ، این روزها به صورت مولانژ بازسازی و نصب شده است.

وی یادآور می گردد: البته اصل این سنگ نوشته ها در میراث فرهنگی استان یزد نگهداری می گردد.

این باستان شناس در مورد راستاهای دسترسی به این مکان تاریخی نیز می گوید: رسیدن به این کاروانسرای کویری، از شهر عقدا که در راستا اردکان - نائین قرار گرفته است، جدا می گردد و بعد از پشت سر گذاشتن روستاهای مزرعه نو، خلیل آباد و سروعلیا شما را به بیابان خرگوشی می رساند که البته باید مسافتی در حدود 25 کیلومتری را در کویر طی کرد تا به این رباط رسید.

لازم به ذکر است؛ اخیراً گروهی از مردم میراث دوست و حافظ اماکن تاریخی شهرستان اردکان به صورت خودجوش و مردمی ضمن تشکیل زنجیره انسانی حفاظت از این کاروانسرای تاریخی، در حرکتی جهادیِ بخشی از بافت این مجموعه منحصربفرد تاریخی را بازسازی کردند.