ضرورت تعامل بین سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان نقد و آنالیز شد - وبلاگ عینک مرکوری

به گزارش وبلاگ عینک مرکوری، تهران (پانا) - نشست مشترک سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان با حضور رئیس سازمان پژوهش، رئیس دانشگاه فرهنگیان و جمعی از مدیران و معاونان هر دو بخش، برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای جلسه، حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش، بر لزوم افزایش تعامل بین سازمان و دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: امیدوارم شاهد روابط بهتری بین سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان باشیم زیرا این امر می تواند به بهبود برنامه ها و در نهایت توانمندسازی معلمان بیانجامد.

وی تعامل بیشتر را عامل افزایش کیفیت دانست و اظهار کرد: به نظرم باید گفتگو به شکل مستمر، بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان وجود داشته باشد زیرا به واسطه این امر، امکان کیفیت بخشیدن بین برنامه های درسی و دانشگاه فرهنگیان افزایش می یابد و هماهنگی ها به شکل بهتری انجام خواهد گرفت. در واقع فرایند ارتباطی بهتر بین این دو بخش، باعث می گردد که دانش آموزان ما بتوانند نتایج بهتری را دریافت نمایند، زیرا برنامه های درسی و تربیت معلمان به صورت ذاتی، به یکدیگر متصل هستند لذا این دو بخش در نظام تعلیم و تربیت ما غیرقابل جدایی به شمار می فرایند.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی توضیح داد: یکی از الزاماتی که برای برنامه درسی، به صورت ذاتی و سرشتی وجود دارد، مبحث صلاحیت معلمان است بنابراین زمانی که از معلم صحبت می گردد، به طور طبیعی برنامه درسی که وجه دیگر این بخش است، به فکر متبادر می گردد لذا این جلسات با تمرکز بر این موضوعات و افزایش تعامل و ارتباط بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان برگزار می گردد البته پیش از این جلسات دیگری نیز در این راستا برگزار می شد. در ادامه و طی جلسات این دوره نیز، تفاهم نامه ای برای افزایش ارتباط بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نوشته شده، موارد بسیاری در آن مد نظر قرار گرفته است.

ملکی ادامه داد: در جلسه پیش رو ما باید درباره ضروری ترین محورهای این تفاهم نامه، که همان مبحث هماهنگی بین برنامه های درسی و معلمان است، به بحث و گفتگو بپردازیم.

وی اضافه کرد: همه ما با یک واقعیت مشترک روبه رو هستیم و آن اجرای مطلوب برنامه های درسی در مدارس است. در این راستا، بدیهی است که هر اندازه که برنامه های درسی مطلوب تدوین شوند، احتیاج به معلمان زبده برای تدریس دارند لذا اگر در زمان اجرای یک برنامه درسی مطلوب، معلمانی که به کار تدریس مشغول هستند، به درستی وارد مبحث نشوند، زحمات همه ما بی نتیجه باقی خواهد ماند بنابراین باید بر روی این نکته تمرکزی جدی داشته باشیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی اعلام کرد: روشن است، برای رسیدن به مقصود که همان تدریس درست برنامه های درسی است، باید یک سری کارهای کوتاه مدت را مانند برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی دنبال کنیم. بدیهی است که در ادامه کار نیز، ما به یک برنامه اصیل و بلندمدت احتیاج داریم تا به صورت اشتراکی بر روی آن اقدام گردد. این برنامه مربوط به تربیت معلمان است تا بتوانیم افرادی تربیت کنیم که صلاحیت لازم را برای تدریس برنامه های درسی داشته باشند. در واقع درون این فرایند معلمان ابتدا برای این منظور آماده می شوند، و در نهایت درون دوره ابتدایی یا مبه وسیلهه تدریس خواهند کرد.

لزوم هماهنگی برنامه های درسی با آموزش معلمان

ملکی بر لزوم هماهنگی برنامه های درسی با آموزش معلمان تأکید کرد و گفت: روشن است که برنامه هایی که معلمان، بر اساس آن آماده می شوند، باید با برنامه های درسی دانش آموزان که در سازمان پژوهش و به وسیله گروه های پژوهشی و برنامه ریزی درسی طراحی، تدوین و تألیف می گردد، هماهنگی داشته باشد اما آنچه که این کار را ضروری تر می نماید، مدار تحولی است که در سازمان پژوهش شروع شده و در میانه راه قرار گرفته است.

وی بیان نمود: همان طور که می دانید، طی این مدت، راهنماهای برنامه درسی در زمینه های مختلف و به وسیله گروه های پژوهش و برنامه ریزی درسی اجرا شدند. در ادامه راستا و به لطف خداوند، ما توانستیم راهنماهای برنامه درسی را که به تعبیری نقشه عمل و راه هستند، مبتنی بر تحول و بر پایه اسناد تحولی، فراوری کردیم و سپس نسخه های نهایی را برای شورای عالی آموزش پرورش ارسال کردیم. بنابراین همانطور که می دانید، برنامه اصلی ما، برای سال های پیش رو یعنی از سال 1401 به بعد شروع می گردد، و جایگزین سازی بسته های تربیتی به جای متن درسی، به عنوان یک رویکرد اثر گذار و جدی، شروع خواهد شد.

ملکی اعلام کرد: بر همین مبنا، این برنامه ها، محتواها و روینمودهایی که در دانشگاه فرهنگیان دنبال می گردد، باید دارای یک هماهنگی با سازمان پژوهش باشد زیرا ما امروز به سمت برنامه محوری حرکت می کنیم و سعی داریم که برنامه درسی را جایگزین کتاب متنی صرف کنیم البته کتاب هرگز قابل حذف نیست اما از آنجایی که موضوع کتاب این گونه به مصلحت نیست، از جایگاه آن کاسته خواهد شد.

وی اضافه کرد: بدیهی است که در دنیای امروز، کتاب نمی تواند تنها ماده آموزشی موجود باشد و این برداشت را ایجاد کند که آنچه در کتاب وجود دارد، دانش مشروع است و سایر دانش ها، بی ارزش و کم بها هستند. لذا این نگاه، قابل قبول نیست و ما باید فضای یادگیری را به سمتی فراتر از کتاب درسی سوق دهیم و به سمت گستردگی فضای آموزشی حرکت کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تأکید کرد: روشن است که در موقعیت کنونی، ارتباط سازمان پژوهش با دانشگاه فرهنگیان، باید بیش از پیش گردد تا بتوانیم این مقصود مشترک یعنی اجرای مطلوب و کارآمد برنامه های درسی در مدارس را به شکل درست دنبال کنیم و به وسیله معلمانی که آماده تدریس می شوند، به این مقصود دست پیدا کنیم. در واقع کوشش جدی ما این است که در جلسات پیش رو به یک تعامل مؤثر دست پیدا نموده و آن را به عنوان محور اصلی تفاهم نامه قرار دهیم.

حسین خنیفر، رئیس دانشگاه فرهنگیان نیز با اشاره به حضور قبلی خودش در سازمان پژوهش در جلسه ای تحت عنوان مجلات رشد بیان داشت: خوشحالم که به کانونی ترین مرکز پژوهش و برنامه ریزی آمده ام که شخصی مانند دکتر ملکی در رأس آن قرار دارند، در دنیای امروز برنامه درسی دارای 5 ویژگی مهم شامل دروس شوندگی مداوم، انعطاف پذیری، دارای امور تخصصی، ناظر به تحولات زمان و شناور بودن است که باید به یکایک آنها توجه کنیم. امروز دانشگاه فرهنگیان، بیش از 92 هزار دانشجو پیوسته دارد و با پذیرش حدود 70 هزار نفر مهارت آموز، مرز 132 هزار نفر را هم طی می نماید. احتیاج آموزش و پرورش هم 197 تا 208 هزار نفر می باشد و پیش بینی ما حل این مسئله در افق 1403 - 1402 است. این مشکل مزمنی بود که ما ادعا کردیم آن را در این زمان برطرف می کنیم.

اهمیت برنامه ریزی درسی و توجه به اهداف آینده

وی در مورد اهمیت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و لزوم توجه و برنامه ریزی طولانی مدت و هدفمند برای آینده ادامه داد: اولین نکته ای که در دانشگاه فرهنگیان در پی برطرف آن بودیم تکمیل ظرفیت های خالی بود که با ورود دانشجویان نو آن را تکمیل کردیم، نکته دیگر توسعه و معرفی دانشگاه بود که با حدود 9 هزار نفر از نفرات برتر کنکور به دانشگاه ما آمدند اما از همه اینها مهم تر برنامه درسی است؛ ما اکنون 50 برنامه درسی در دانشگاه فرهنگیان داریم که تعدادی از آن ها، پیوست فراوریی و تعدادی دیگر پیوست بازنگری است و باید به آن توجه جدی گردد.

رئیس دانشگاه فرهنگیان گفت: انتظار ما این است که در تصویب برنامه های درسی که به سازمان پژوهش ارسال نموده ایم، تسریع گردد. اکنون در سال 1401-1400 طبق آخرین آمار شرایط برنامه های درسی که ارائه شده 18 برنامه درسی داریم که یا بازنگری هستند یا مصوب و امیدواریم در بازنگری دور دوم در برنامه ریزی کارشناسی 6 مورد به سازمان پژوهش ارائه شده، در پاسخ دادن به آن تسریع گردد.

کرمی، رئیس گروه برنامه ریزی دانشگاه فرهنگیان نیز در ادامه گفت: در مورد برنامه درسی کارشناسی ارشد، باید عرض کنم که تا به امروز 21 برنامه مورد فراوری و بازنگری قرار گرفته است. 10 مورد از برنامه های فراوریی نیز، از نمونه هایی هستند که در گروه هماهنگی مصوب شده و ما ملزم به فراوری هستیم. هم اکنون نیز بالغ بر 11 برنامه بازنگری و 13 برنامه درسی، در دوره کارشناسی ارشد، در حال انجام و انجام است.

عطاران، مسئول بازنگری برنامه های درسی نیز در ادامه جلسه بیان نمود: در سال 1395 بازنگری دوره اول و در سال 1397، ما بازنگری دوره دوم را داشتیم، که با توجه به مصوبه و ابلاغیه گروه هماهنگی، تا به امروز 10 برنامه فراوریی در پی داشته است.

وی اضافه کرد: در این راستا و از همان ابتدا، ما اعضا را به گونه ای تقسیم کردیم که هر کارگروه در درون خود 5 یا 6 عضو اصلی شامل اساتید دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه مادر و نمایندگان سازمان پژوهش داشته باشد.

سمیعی از معاونت آموزشی دانشگاه فرهنگیان نیز، مدرسه را یکی از مهم ترین نهادهای جامعه خواند و گفت: مدرسه مهم ترین نهادی است که خروجی آموزش و پرورش در آنجا بازخورد پیدا می نماید لذا با توجه به اینکه سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان جزء مؤثرترین سازمان ها، در این نهاد هستند، ما باید کوشش کنیم این ارتباط را از شکل غیرساختاری و غیرتشکیلاتی به سمت ساختار تشکیلاتی و نظام مند سوق دهیم.

علی محبی، معاون برنامه ریزی درسی و فراوری بسته های تربیت و یادگیری گفت: محور اصلی تعلیم و تربیت خارج از آن چارچوب عناصر برنامه درسی، دانش آموز، معلم و مدرسه و برنامه است. اگر در این چارچوب تربیتی ساختارمند برای هریک از اجزا صورت نگیرد به طور مثال معلمی تربیت گردد که شناختی از برنامه درسی نداشته باشد و یا برنامه درسی تدوین گردد بدون در نظر گرفتن معلم توانمند برای اجرای آن، بدین ترتیب آن هدف هیچ گاه محقق نخواهد شد.ضروری است که ارتباط و هماهنگی سازمانی وجود داشت.

وی اضافه کرد: لذا پیشنهاد می کنم که علاوه بر به روز رسانی آن تفاهم نامه که با دانشگاه فرهنگیان داریم؛ برای عملیاتی کردن محوری که این جلسه برای آن تشکیل شده است، باید یک الگوی تعامل و ارتباط اثربخش و ساختارمند و چابک داشته باشیم که زمینه ها و فرایند این تعامل در آن ذکر شده باشد. حتی در این الگو پاسخگویی و بازخورد این تعامل به مسئولان این دو دستگاه ارائه گردد و خروجی آن را ببینیم. در دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش همگان به این ارتباط مستمر اعتقاد دارند اما این تعامل ساختارمند و هدفمند نیست و در جلسات شما افرادی به نمایندگی از سازمان پژوهش شرکت می نمایند که حضورشان به لحاظ ساختاری و سازمانی نیست بلکه ارتباط شخصی است در حالی که ما در ارتباط با حوزه های علمیه این ارتباط ساختاری را با معرفی رسمی نماینده داریم.

در ادامه دکتر معصومه نجفی پازوکی مدیرکل تألیف کتاب های آموزش عمومی و مبه وسیلهه نظری اضافه کرد: در یک دوره آموزشی که مدرسی آن را بر عهده داشتم دیدم که تنها تعدادی از معلمان جوان تر با مباحث ارائه شده به وسیله بنده ارتباط گرفتند و بعد از صحبت با آنها متوجه شدم که به تازگی در دانشگاه فرهنگیان آموزش دیده اند و به نظرم آموزش خوب در دانشگاه فرهنگیان می تواند سبب گردد که در آینده معلمانی آموزش دیده و مطلع در زمینه برنامه درسی و محتواهای سازمان پژوهش را داشته باشیم.

رامین نوظهوری، مشاور سازمان پژوهش نیز در این جلسه گفت: کوشش ما این است که بدانیم برای تعامل بهتر، ایجاد مکانیزم ارتباطی، به چه شکلی بهتر و سودمندتر است لذا ما باید در این راستا بتوانیم ساز و کار قانونی و حقوقی را نیز معین کنیم تا سامانه ارتباطی بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش، به شکل مؤثرتری برقرار گردد.

در سرانجام جلسه ملکی در جمع بندی این نشست مشترک بر لزوم برقراری ارتباط مؤثرتر و مستمر با دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: ضروری است این ارتباطات بدون وقفه طولانی و با مدیریت مطلوب بین دو نهاد مهم مانند دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش برگزار گردد و مکاتبات اجرا شده هر چه سریع تر پاسخ داده گردد تا کاری روی زمین نماند.

پیشنهاد برگزاری جلسه مشترک ماهیانه بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان نیز در این جلسه مطرح شد که قرار شد معاونت آموزشی دانشگاه و دکتر علی محبی معاون سازمان پژوهش مسئولیت این بخش را بر عهده داشته باشد و در صورت احتیاج بقیه امورات را ساماندهی نمایند.